Dlaczego (nie) warto martwić się zwolnieniami w IT?

Masowe zwolnienia w IT w 2023 roku są niezaprzeczalnym faktem. Wiele osób, w tym mnie, obecna sytuacja niepokoi. Daleki jestem jednak od stwierdzenia, że „bańka IT pękła” czy że „programistyczne Eldorado” się skończyło. W tym wpisie przedstawię Ci moje przemyślenia dotyczące sytuacji na rynku pracy w branży IT w 2023 roku. Piszę je z perspektywy osoby, która miała okazję pracować w małej, jak i w średnich rozmiarów firmie. Dowiesz się, czy jest się czym martwić, oraz co możesz zrobić aby, zadbać o bezpieczeństwo swojego zatrudnienia.

Na samym początku Cię uspokoję. Bańka IT nie pękła i jeszcze długo nie pęknie. O ile ludzkość nie cofnie się do epoki sprzed wynalezienia elektryczności, to pracy w sektorze IT będzie raczej przybywać niż ubywać. Wzrost zatrudnienia w branży technologicznej dyktuje postęp technologiczny i powstawanie nowych rozwiązań. Oprócz tego jest cała masa istniejących rozwiązań, które ktoś musi utrzymywać.

Nie boję się również utraty pracy za sprawą algorytmów sztucznej inteligencji. Nie zgadzam się ze stwierdzeniem, że AI spowoduje gwałtowny wzrost bezrobocia. Wynalezienie samochodów nie spowodowało bezrobocia wśród woźniców, a powstanie Excela nie pozbawiło pracy księgowych. Upowszechnienie się rozwiązań wykorzystujących AI spowoduje powstanie nowych miejsc pracy, transformację przedsiębiorstw i będzie wymagało od pracowników dostosowania się do nowych realiów. Jeśli chcesz pełnoprawny artykuł o mojej perspektywie na wpływie AI na rynek pracy, to daj mi o tym znać w komentarzu.

Trochę o statystykach i liczbach

Mówiąc o masowych zwolnieniach, warto najpierw przedstawić o jakich masach mowa. Będąc przy liczbach, należy również pamiętać, że za tymi liczbami stoją ludzie i ich historie. Niektóre ze zwolnień były bardzo bolesne dla zwolnionych osób. Tak sytuacja miała miejsce m.in. w 2022 roku w Twitterze. Fala zwolnień została przeprowadzona na dzień przed Dniem Dziękczynienia. Podobnie jak w Polsce, sezon świąteczny w USA nie jest najlepszym momentem na poszukiwanie nowej pracy. W tym miejscu przypominam, że prawo pracy w USA nie reguluje okresu wypowiedzenia umowy o pracę. Sytuacji nie polepszał fakt, że wielu zwolninych pracowników przebywała na terenie USA w ramach wizy pracowniczej. Zapewne część ze zwolnionych osób nie zdążyła znaleźć nowej pracy i była zmuszona opuścić USA.

Z głośniejszych zwolnień wśród dużych graczy można wymienić:

zwolnienie prawie 30 tysięcy z Amazona w ramach kilku serii zwolnień po 10000, 8000, 150, 9000 osób;
Booking.com – ponad 4300 osób;
Cisco – 4100 osób;
Coinbase – ponad 2000 osób w trzech seriach zwolnień;
Dell – ponad 6500 osób;
Ericsson – 8500 osób;
Google – 12000 osób;
Groupon – 2800 osób;
IBM – 3900 osób;
Lyft – ponad 2500 zwolnień w czterech seriach;
Meta – 21000 osób zwolnionych;
Microsoft – ponad 10000 zwolnień;
PayPal – 2000 osób;
Philips – 10000 osób;
Salesforce – 8000 osób;
Seagate – 3000 osób;
SAP – 3000 osób;
Twitter – około 7000 osób. Statystyki podają, że pracę w Twitterze straciło około 90% pracowników;
Uber – ponad 7000 pracowników.

Liczby pochodzą z serwisu Layoffs.fyi, a w momencie publikacji, łączna liczba odnotowanych w serwisie zwolnionych pracowników przekroczyła 460 tysięcy.

Powody zwolnień w branży IT

Wśród powodów zwolnień w branży IT można znaleźć:

Pogorszenie sytuacji finansowej firmy.
Przeniesienie środków do innej, bardziej rentownej inwestycji. Z tym punktem wiąże się też zamykanie i wstrzymywanie nierentownych projektów oraz zmiany w strategii firmy. Przykładem jest Microsoft, który zwolnił cały zespół zajmujący się kierowaniem innowacjami w zakresie sztucznej inteligencji, które prowadzą do etycznych, odpowiedzialnych i zrównoważonych wyników. Uwaga firmy, a w konsekwencji fundusze na rozwój, zostały przekierowane na partnerstwo z OpenAI.
Fuzje i przejęcia firm — konsolidacja kilku przedsiębiorstw może skutkować zmianami wynikającymi z nowego kierownictwa i jego planów. Ewolucja biznesu w wyniku fuzji może też sprawiać, że pewne stanowiska staną się niepotrzebne lub zduplikowane.
Ryzyko kryzysu finansowego oraz recesji. Potencjalna recesja i problemy finansowe mogą dotknąć praktycznie każdą firmę, niezależnie od skali. Za przykład niech służą historie firm z kryzysów w latach 2000 i 2008.
Zwolnienia nadmiarowo zatrudnionych osób. Wiąże się to nieco z punktem poprzednim. W czasach gdy biznes się kręci jak nigdy, wiele firm może sobie pozwolić na zatrudnienie większej liczby pracowników, niż jest to potrzebne. Może to służyć szukaniu nowych talentów lub do rozwoju eksperymentalnych, lub mniej istotnych projektów. Gdy jednak na horyzoncie pojawia się kryzys, takie osoby często są pierwsze do zwolnienia.

Czy zwolnienia w IT to zagrożenie dla Ciebie?

Odpowiem klasykiem — to zależy. Zależy to od wielu czynników, gdzie na wiele z nich masz realny wpływ. Oczywiście na niektóre z nich nic nie poradzisz, ale na wiele z nich tak. Może się też zdarzyć, tak że pomimo bycia pracownikiem idealnym i dogłębnej analizie swojej sytuacji, zwolnienia i tak Cię dotkną. Nie da się przewidzieć wszystkiego i być gotowym na każdą ewentualność. Możesz jednak zrobić wiele, aby zredukować to ryzyko.

Twoje miejsce pracy

Aby wiedzieć, czy potencjalne zwolnienia Cię dotyczą, warto rozeznać się w sytuacji w Twoim miejscu pracy. Pewnym miejscem do sprawdzenia jest miejsce, gdzie Twoja firma publikuje ogłoszenia z ofertami pracy. Brak ogłoszeń lub obniżenie stawek powinna zapalić żółtą lampkę. Koniecznie rozeznaj się też w planach biznesowych firmy. Przeanalizuj sytuację nie tylko w twoim dziale, ale też w innych. Dowiedz się, jakie są perspektywy rozwoju na projekt, w którym uczestniczysz oraz plany na uruchamianie nowych projektów. Ambitne plany i perspektywy rozwoju to dobry prognostyk. Gorzej, gdy projekty są zamykane, budżety obcinane, lub gdy na liście planowanych projektów hula wiatr.

Kolejną ważną rzeczą do sprawdzenia są wyniki finansowe. Jeśli w Twojej firmie publikowane są raporty finansowe i sprawozdania, to koniecznie je sprawdź. Nieciekawa sytuacja finansowa może sygnalizować potencjalne zwolnienia lub co gorsza, problemy z wypłacalnością. Równie nieciekawe co utrata pracy jest nieotrzymanie wynagrodzenia.

Jeśli masz wątpliwości co do Twojej sytuacji w firmie lub sytuacji firmy w ogóle, to rozwiązaniem może być rozmowa o Twoich wątpliwościach z przełożonym. Oczywiście wszystko zależy od Twoich relacji z przełożonym i polityki firmy.

Ty w miejscu pracy

Przeanalizuj swoją pozycję w firmie. Zacznij od analizy swojego stanowiska pracy. Jeśli na Twoje stanowisko ciężko będzie znaleźć kogoś nowego, lepiej dla Ciebie. Podobnie, gdy Twoje stanowisko jest kluczowe dla funkcjonowania firmy lub masz wyjątkowe umiejętności, szczególnie cenne dla firmy. Jeśli przygotowanie nowego pracownika do realizowania swoich obowiązków jest trudne i trwa długo, tym lepiej dla Ciebie.

Analogicznie sytuacja wygląda w kontekście zespołu czy projektu. Przeanalizuj jaką wartość wnosisz do projektu i przeanalizuj, jaki byłby koszt zwolnienia Cię. Zastanów się, czy firma może sobie pozwolić na zwolnienie Cię. Pod uwagę weź: straty, jakie poniesie firma przez to, że nie będziesz dla niej wypracowywał zysku, koszty znalezienia i przygotowania nowej osoby na Twoje miejsce. Przeanalizuj także twoją rolę w obecnym projekcie. Jeśli Twój obecny projekt zbliża się do końca lub okazał się niewypałem, to upewnij się, że pracodawca przygotował dla Ciebie miejsce w innym projekcie.

Możesz też być w takiej sytuacji, że jesteś wąskim gardłem projektu lub osobą o tzw. bus factor = 1. Bus factor jest miarą oznaczającą, jak wiele osób musiałby przejechać autobus, aby projektu nie dało się kontynuować. Chłodno kalkulując, z Twojej perspektywy, im mniejszy bus factor tym lepiej dla Ciebie. Odwrotnie sytuacja wygląda z perspektywy pracodawcy, tutaj wysoki bus factor będzie pożądany.

Analizując Twoją pozycję w zespole, nie zapomnij o analizy relacji z innymi pracownikami, w szczególności z pozostałymi członkami zespołu i przełożonym. Jeśli jesteś „tym dziwnym gościem” lub nie masz dobrych relacji z zespołem, istnieje niezerowa szansa, że w razie konieczności będziesz pierwszy do odstrzału. Dlatego też zadbaj o dobre relacje ze swoim zespołem. Bądź tą osobą, z którą inni członkowie zespołu pracują z uśmiechem i przyjemnością, i która w razie potrzeby poda pomocną dłoń. Nie przegnij jednak w drugą stronę.

Twoje perspektywy rozwoju

Przeanalizuj swój progres oraz dalsze perspektywy kariery. Jeśli w obecnym miejscu pracy rozwijasz się i perspektywy na dalszy rozwój są dobre, to masz jeden powód mniej do zmartwień. Stawiając się w pozycji pracodawcy, zastanów się, kogo prędzej byś zwolnił — pracownika, który nie rozwija się i zapuścił korzenie na obecnym stanowisku, czy pracownika, który rozwija się, jest ambitny i zwiększa swoje kwalifikacje? Pamiętaj, że długi staż pracy nie jest czynnikiem działającym na Twoją korzyść. Nie działa również przeciwko Tobie. Jeśli według Twojego pracodawcy Twoje wyniki pracy będą niewystarczające, to pomimo wielu lat stażu, istnieje szansa, że pożegnasz się z tą robotą.

Z progresem wiąże się też dowożenie zadań. Jeśli nie dowozisz powierzonych zadań lub nie dowozisz ich na czas, to zastanów się, co możesz z tym zrobić. Powodów takiego stanu rzeczy może być mnóstwo, a Twoim zadaniem jest dowiedzieć się jakie to są powody. Pracownik, który nie dowozi, ląduje wysoko na liście osób do zwolnienia.

Równie ważne co dowożenie zadań, jest wykazywanie inicjatywy. Proponuj nowe pomysły, angażuj się w projekty i wnoś jak największą wartość do projektu. Jeśli widzisz miejsca, gdzie można coś ulepszyć czy zoptymalizować, to nie bój się tego zaproponować.

Nie zapominaj o szkoleniach, kursach, książkach i innych możliwościach rozwoju, które pozwolą Ci zyskać nowe umiejętności zwiększające twoją wartość na rynku pracy. Mam tu na myśli nie tylko twarde umiejętności techniczne, ale też umiejętności miękkie: umiejętności komunikacyjne, zarządzanie projektami, umiejętność pracy zespołowej i rozwiązywanie problemów.

Alternatywy

Zakładając, że poprzednia analiza nie wypadła dla Ciebie korzystnie, zastanów się, jakie masz alternatywy.

Sprawdź podaż miejsc pracy w technologii, w której się specjalizujesz lub w której chcesz pracować. Weź pod uwagę nie tylko oferty pracy zdalnej, sprawdź również ogłoszenia w swojej okolicy. Wciąż wiele firm pracuje wyłącznie lub głównie stacjonarnie. Być może w Twoim mieście znajdziesz świetne ogłoszenie z brakiem możliwości pracy zdalnej.

Sprawdzenie ogłoszeń o pracę stanowi też świetną okazję na weryfikację aktualności swojej wiedzy i umiejętności. Sprawdź, jakie technologie są obecnie standardem na rynku, oraz czego wymagają pracodawcy. Być może okaże się, że w Twoim stosie technologicznym popularność zdobywa jakaś nowa technologia. To świetna okazja na poznanie jej. Nie tylko wzmocnisz tym swoją pozycję w obecnej firmie, ale otwierasz też sobie kolejne drzwi przy rozmowach z innymi pracodawcami. Pomoże Ci to też sprawdzić, czy nie zostajesz z umiejętnościami w tyle za koleżankami i kolegami z branży.

Może się okazać też, że ogłoszeń o pracę w Twoim stosie technologicznym jest mało lub wręcz ich nie ma. To sygnał, że ZDECYDOWANIE WARTO zainteresować się poznaniem czegoś nowego. Czasami będzie to oznaczać wręcz przebranżowienie się, ale alternatywą może być długie poszukiwanie pracy w niszowej lub wymierającej technologii. Rozumiem, że znajomość egzotycznej lub niszowej technologii pozwala często na złapanie wysoko płatnej i bezpiecznej pracy. Z drugiej strony jednak długotrwałe poszukiwanie pracy w Twojej niszy, w kontekście masowych zwolnień nie brzmi dobrze.

Zadbaj też o aktywności wyróżniające Cię na rynku pracy, takie jak występy na konferencjach, czy blogowanie.

Nawet jeśli nie rozważasz zmiany pracy i czujesz się stabilnie i bezpiecznie w swoim miejscu pracy, to zachęcam do wypracowania nawyku okresowego sprawdzania ogłoszeń o pracę. Ja sprawdzam ogłoszenia w następujących miejscach (artykuł NIE jest sponsorowany i nie współpracuję z żadnym z wymienionych serwisów):

Relacje z rekruterami

Jeśli masz profil na LinkedIn czy innych portalach ogłoszeniowych, to zadbaj o dobre relacje z rekruterami. Zdaję sobie sprawę, że liczba napływających ofert bywa ogromna, a część z nich jest mocno nietrafiona. Nie zapominaj jednak, że po drugiej stronie też jest człowiek. Żartobliwe pytania o helikopter służbowy, czy treści w opisie profilu w stylu „nie odpisuję na wiadomości, które nie zaczynają się od słowa „pomidor”” odłóż na bok. Mnie osobiście to nie bawi i prawdopodobnie większość osób po drugiej stronie kabla również. Sytuacja na rynku jest dynamiczna i zdecydowanie lepiej dać się zapamiętać dobrze. Nawet jeśli nie jesteś zainteresowany ofertą, to i tak warto odpisać. Pomyśl, ile osób nie odpisuje, będziesz tym rodzynkiem, którego ktoś może dobrze zapamiętać i w razie potrzeby wyciągnąć pomocną dłoń.

Aspekty finansowe

Obecna sytuacja na rynku pracy to świetna okazja do zweryfikowania swojego budżetu domowego. Jeśli nie prowadzisz budżetu domowego, to gorąco zachęcam, aby zacząć to robić. O temacie budżetu domowego wiele zostało napisane na blogu Michała Szafrańskiego i tam Cię odsyłam po więcej informacji. Jeśli prowadzisz budżet domowy, sprawdź, czy nie ma w nim pola do zredukowania wydatków i kosztów życia. Osobiście, do monitorowania wydatków i prowadzenia budżetu domowego przez wiele lat wykorzystywałem Microsoft Excel, gdzie w jednej kolumnie zapisywałem wydatki, a w drugiej przychody. Obecnie korzystam z aplikacji Spendee na darmowym planie. Aplikacja jest dostępna zarówno w App Store, jak i Google Play.

Oprócz prowadzenia budżetu domowego zadbaj o posiadanie poduszki finansowej. Na blogu Michała również znajdziesz wiele treści o budowie poduszki finansowej. W perspektywie potencjalnej utraty źródła dochodów, posiadanie poduszki daje ogromny komfort psychiczny. Posiadanie oszczędności pozwalających Ci na przeżycie kolejnych kilku miesięcy powoduje, że masz zdecydowanie większe możliwości przebierania ogłoszeń oraz negocjacji z przyszłym pracodawcą.

Może się też zdarzyć tak, że Twój pracodawca postawi Cię przed wyborem, że Twoja pensja ulegnie zmniejszeniu lub Twoja współpraca z firmą się zakończy. Warto przepracować w głowie taki scenariusz i wiedzieć jak zamierzasz się zachować w przypadku takiej propozycji. Zastanów się, czy obniżenie pensji jest warte pozostania w obecnej pracy. Dowiedz się też, jak proponowane wynagrodzenie ma się do realiów rynkowych. Być może jesteś w stanie zwiększyć lub utrzymać pensję, jeśli zdecydujesz się na odrzucenie tej oferty. To kolejny powód, dla którego warto sprawdzać regularnie ogłoszenia o pracę.

Podsumowanie

Moje zdanie o obecnej sytuacji w branży IT w 2023 roku już znasz. Teraz ja chciałbym poznać Twoje. Chętnie poznam Twoją perspektywę na obecną sytuację. Szczególnie interesuje mnie czy moje spostrzeżenia są do zastosowania w przypadku pracowników dużych firm, np. gigantów technologicznych czy korporacji. Napisz mi w komentarzu, co myślisz o obecnej sytuacji, co robisz, aby zabezpieczyć swoją pozycję na rynku, oraz czy zwolnienia w IT w jakiś sposób Cię dotknęły lub się tego obawiasz. Nie zapomnij zajrzeć do źródeł i materiałów dodatkowych.

Źródła i materiały dodatkowe

Czy wiesz, że devszczepaniak.pl jest na Facebooku?

Chcesz otrzymywać informację o nowych wpisach zaraz po publikacji?
Koniecznie zaobserwuj devszczepaniak.pl na Facebooku.

Udostępnij wpis

Szukasz taniego i dobrego VPS? Skorzystaj z Mikrusa i przy zakupie odbierz dodatkowy miesiąc usługi za darmo!

Chcesz docenić moją pracę? Postaw mi kawę!

Zapisz się na mailing i odbierz e-booka

Zapisując się na mój mailing, otrzymasz darmowy egzemplarz e-booka 106 Pytań Rekrutacyjnych Junior JavaScript Developer! Będziesz też otrzymywać wartościowe treści i powiadomienia o nowych wpisach na skrzynkę e-mail.

0 komentarzy

Inline Feedbacks

View all comments